مرگ خلاقیت در خوشنویسی

چند وقت پیش جایی می‌خواندم که « سفارشی شدن کار، هنر خوشنویسی را از مسیر خلاقیت فرسنگ‌ها دور کرده است»

این جمله فکر مرا مدتی به خود مشغول کرد که چطور می‌شود خلاقیت در خلقِ اثر با کار سفارشی از بین برود؟

با شکل گرفتن بعضی صنایع مثل چاپ و گرافیک و به وجود آمدن بسیاری از ابزارها هنر خوشنویسی تا حدودی از رونق افتاده و خطاطان زیادی به انزوا کشیده شده‌اند اما سوالی که ذهن مرا مشغول کرده ارتباط سفارشی شدن کار هنری با از بین رفتن خلاقیت است.

در کل هنر خوشنویسی که یک هنر بومی و قدیمی و اسلامی است مدت زیادی است که رو به افول رفته و پس از دوران صفویه که در اوج قرار داشت تقریبا بسیاری از خط‌ها به جز نستعلیق و شسکته‌نستعلیق از بین رفت یا کاربرد آن‌ها کم و محدود شد. ولی به نظر من خوشنویسی در همین حد هم توانست خود را با گسترش تجارت و تبلیعات و فناوری همراه کند.

در کارهای سفارشی اغلب فرد کار را با بیان کلیت‌هایی راجع به خواستۀ خود سفارش می‌دهد اما در جزئیات کار اعمالِ سلیقه نمی‌کند. در این صورت فرد خوشنویس ممکن است متن یا شعر مورد نظر را دوست نداشته باشد و اجباراً آن را اجرا کند اما در همین حالت هم می‌تواند تکنیک‌ها و توانایی‌های فنی خود را اجرا و خلاقیت خود را نشان دهد.

هر چند اگر خوشنویس از نظر مالی تامین باشد و نوشتن برای او حکم شغل و منبع درآمد را نداشته باشد قطعاً با خیال آسوده تر و فراغ بال می‌تواند آثار هنری زیبایی خلق کند و اتقاقات خوبی را در عرصه هنر رقم بزند اما وضعیت معیشتی شاید خلاقیت را محدود کند اما از بین نمی‌برد.

البته خلاقیت فقط در ترکیب و همجواری کلمات معنا پیدا می‌کند و نه رسم‌الخط. هر چند هر بار حروف و کلمات مختلف را با رسم الخطی غیر از آنچه مرسوم و معهود است نوشتم با مخالفت شدید اساتید گرامی مواجه شدم.

به هر حال من فکر نمی‌کنم هیچ اتفاق خاصی بتواند خلاقیت در هنر را به این صورت از بین ببرد.

می‌توانید خلاقیت و زیبایی را در کارهای امین البرزی خوشنویس جوان و خوش ذوق ببینید.